Στα Μεδιόλανα, το σημερινό Μιλάνο, ο Μέγας Κωνσταντίνος το 313 μ. Χ. σταμάτησε τους διωγμούς κατά των χριστιανών.
Θεσπίστηκε έτσι η ανεξιθρησκία στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μετά από περίοδο τρομακτικών διωγμών.
Με το διάταγμα των Μεδιολάνων νομιμοποιήθηκε η χριστιανική Εκκλησία ως «επιτρεπομένη θρησκεία», οι οπαδοί της οποίας έπρεπε να προσεύχονται στον δικό τους Θεό για την ευτυχία του κράτους.
Με αυτή την κίνηση ο Κωνσταντίνος δεν έκανε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία της Αυτοκρατορίας, απλώς εγγυήθηκε την ανοχή του κράτους απέναντι στους χριστιανούς.
Επιτέλους, από τότε που μαρτύρησε ο πρώτος, ο Στέφανος και για 280 χρόνια διώκονταν οι χριστιανοί για τις ιδέες και το πιστεύω τους, από τότε που το «Αγαπάτε αλλήλους» με λύσσα το πολέμησαν οι αυτοκράτορες (από το Νέρωνα μέχρι και τον Διοκλητιανό), επιτέλους τώρα η νέα θρησκεία είναι γεγονός.
Η παλαιά θρησκεία πεθαίνει. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες κατάργησαν του θεούς και στη θέση τους θεοποίησαν τον εαυτό τους.
Το νέο μήνυμα, το μήνυμα του Λόγου απλώνεται απ’ άκρη σ’ άκρη.
Τα εμπόδια, οι αντιδράσεις και οι δυσκολίες πολλές, οι αντίπαλοι άπειροι
Οι δοξασίες δίνουν και παίρνουν.
Η μεγαλύτερη απειλή, ο αρειανισμός, μόλις πέντε χρόνια μετά το διάταγμα, κάνει επιθετικά την εμφάνισή της.
Τα πάντα απειλούνται.
Ο Άρειος χτυπά τον Χριστιανισμό στην καρδιά.
Ο αυτοκράτορας αντιλαμβάνεται ότι το ζήτημα πολύ σοβαρό, πολύπλοκο, ουσιώδες και γι αυτό οικουμενικό.
Συγκαλεί λοιπόν Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας.
Παγκόσμιο Συνέδριο θα λέγαμε σήμερα, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι σοφοί της εποχής. Δεν ήταν κάτι παπάδες που κάνανε τα δικά τους. Ήταν οι Σοφοί της εποχής, πολυδιαβασμένοι και φορείς της Ελληνικής Φιλοσοφίας. Στην Αθήνα σπούδασαν, στην Ακαδημία Πλάτωνος.
Οι Σοφοί αυτοί κατά τον 3ο και 4ο αιώνα μ. Χ., εξοικειωμένοι στη φιλοσοφία των Ελλήνων ερευνούν, αναλύουν και με τον ορθό λόγο αποφαίνονται περί του Λόγου.
Οδηγούν τους πολλούς που χάνονται και πελαγοδρομούν καθώς τα δόγματα είχαν γίνει αντικείμενο ατέρμονων συζητήσεων ανάμεσα στον λαό. Η αρχαία Εκκλησία του Δήμου είναι τώρα η Εκκλησία, και συμμετέχουν οι πάντες, από τον αυτοκράτορα μέχρι τον τελευταίο πολίτη.
Αυτοί οι άντρες τότε, τον 3ο και 4ο αιώνα θεμελίωσαν τη Θρησκεία που κάλυψε και έδωσε απάντηση στην προαιώνια αγωνία του ανθρώπου για λύτρωση.
Αυτοί τότε στέριωσαν τη Θρησκεία, που από όσες υπήρξαν ή όσες θα υπάρξουν, καμιά δεν μπορεί και δε θα μπορέσει να ξεπεράσει,
επειδή έκανε σχήμα, τον Λόγο του Θεού.
Κατήργησε τον φαύλο κύκλο της Ανάγκης, τα δίχτυα της Άτης, την οργή της Νέμεσης.
Σφράγισε και ολοκλήρωσε τη σκέψη του Πλάτωνα.
Έδωσε νόημα και ουσία στο στόχο της Αριστοτελικής μεσότητας.
με το απόλυτο μήνυμα, το «Αγαπάτε Αλλήλους».
Με λίγα λόγια τότε συνετελέσθη το μέγα γεγονός, η ... πως να το πω, η θεσμοθέτηση της θρησκείας μας σε γερά και ακλόνητα θεμέλια, με τη λογική.
Επειδή τελειώθηκε, ολοκληρώθηκε, όλο το αρχαίο ελληνικό πνεύμα με αδιάσειστα επιχειρήματα και η θρησκεία μας κατέστη, ελληνική.
Με τον Πλάτωνα στο ένα χέρι και την Αγία Γραφή στο άλλο, οι σοφοί κληρικοί, απλοί ή Ιεράρχες, οδηγούν το Ορθόδοξο Βυζάντιο σε θαυμάσια, πολύπλευρη ανάπτυξη, τη στιγμή που η Δύση μπαίνει στα Σκοτεινά χρόνια, για χίλια χρόνια.
Μεσαίωνας για τη Δύση, με όσα η λέξη εκφράζει, ακμή στην Ανατολή στην αντίστοιχη χιλιετία.
Και αυτό, επειδή στην Ανατολή η Ελληνική Φιλοσοφία συναντήθηκε με το κήρυγμα του Θεανθρώπου.
Και σαν οι αιώνες κύλησαν και ήρθε η ώρα, η Δύση (που τόσο ταλαιπώρησε την Ανατολή) να φωτιστεί, και πάλι φορείς αυτού του Λόγου —και του άλλου, των Ελλήνων— (κληρικοί στην πλειοψηφία τους) της μεταλαμπάδευσαν σοφία, αλήθεια, ανθρωπισμό και τέχνες και την αναγέννησαν και από το σκοτάδι του Μεσαίωνα την έβγαλαν.
Η Πόλις εάλω, αλλά το Φως που τόσα χρόνια διατήρησε και τη λάμψη του δυνάμωσε, το σκοτάδια των Μέσων χρόνων διέλυσε.